Skoro przepisy prawa, tj. ustawy o księgach wieczystych i hipotece, zezwalają na połączenie kilku nieruchomości w jednej księdze wieczystej, to logiczna wydaje się możliwość, odłączenia jednej lub kilku nieruchomości od księgi wieczystej. Tak też jest w rzeczywistości.

Ustawa nie ustala żadnych szczególnych wymogów, jakie muszą być spełnione, aby dokonać odłączenia nieruchomości od księgi wieczystej. W przypadku zamiaru połączenia kilku nieruchomości w jedną księgę wieczystą, takie wymogi były stawiane.

W konsekwencji to od swobodnej woli właściciela (lub właścicieli) danych nieruchomości zależy, czy pozostawić je w jednej księdze wieczystej, czy dokonać odłączenia jednej lub więcej z nich.

W celu odłączenia nieruchomości od księgi wieczystej, trzeba złożyć odpowiedni wniosek, tzn. wniosek o założenie księgi wieczystej/ kw-zal (zobacz: wnioski oraz opłaty) do sądu prowadzącego księgę wieczystą dla tej nieruchomości.

We wniosku należy podać informacje dotyczące nieruchomości, dla której zakładana jest księga wieczysta (nieruchomość „odłączana”) oraz informacje o dotychczasowej księdze wieczystej. Do wniosku dołączamy oznaczenie nieruchomości z ewidencji gruntów i budynków, czyli wypis i wyrys.  W efekcie tych działań nieruchomość zostaje odłączona od dotychczasowej księgi wieczystej („starej”) i zostaje założona dla niej nowa, samodzielna księga.

Warto wiedzieć:

• nieruchomość odłączana od księgi wieczystej musi być wyodrębniona geodezyjnie – być działką ewidencyjną (posiadać nr geodezyjny, powierzchnię etc.),
• gdy nieruchomość nie jest wyodrębniona geodezyjnie, to zachodzi konieczność dokonania takiego wyodrębnienia poprzez podział nieruchomości i ujawnienie tego stanu w ewidencji gruntów i budynków. Dopiero wtedy wolno ją odłączać od KW.
• jeżeli nieruchomość była obciążona hipoteką, to hipoteka przechodzi w odpowiednim stosunku na nieruchomość odłączoną, chyba że wierzyciel hipoteczny wyrazi zgodę na jej zwolnienie,
• jeżeli jest kilku współwłaścicieli nieruchomości, to do odłączenia nieruchomości potrzebna jest zgoda ich wszystkich,
• odłączenie nieruchomości od księgi wieczystej – stosowane zwłaszcza w celu uniknięcia obciążenia wszystkich nieruchomości hipoteką,
• nie warto odłączać nieruchomości od księgi wieczystej dla potrzeb sprzedaży, gdyż z chwilą przejścia własności nieruchomości na inną osobę – takie odłączenie nastąpi.